Warenhuis, Laat 143

Het warenhuis op de hoek van de Laat en de Ridderstraat is in opdracht van V&D gebouwd in 1926 naar ontwerp van architect G.W.J. Caron. Het werd officieel geopend op 14 maart 1927. Oorspronkelijk was de gevel langs de Laat symmetrisch van opzet maar het gebouw is aan deze zijde in 1933 en 1969 uitgebreid.

Het warenhuis kwam leeg te staan na het faillissement van V&D begin 2016.

Het complex met 13.000 m2 vloeroppervlakte tussen Laat en Oudegracht is sinds 1 december 2020 volledig eigendom van de Bloemendaalse ondernemers Frans Ludwig en Theo Eichholtz. 50% staat op naam van Westminster 1 BV van Eichholtz en de andere helft op naam van Ludwig Vastgoed BV. In februari 2019 kwamen zij al in het bezit van het deel van V&D tussen Het Vijvertje en de Oudegracht. Het deel tussen Laat en Het Vijvertje volgde in december 2020.

Het werd verkocht door Vastgoed Rietveld (Monumenten) BV, een van de BV’s van IEF Capital. Dat is een joint venture die in 2001 werd opgericht door Bouwfonds Investment Management & Inflation Exchange Fund.

In november 2018 kwam de Duitse fondsmanager Garbe Institutional Capital (GAIN Capital) in de plaats van Bouwfonds IM. Garbe speelde in 2019 en 2020 een actieve rol bij het uitstippelen van de toekomst van dit rijksmonument, maar wist uiteindelijk -net als voorganger Bouwfonds IM- geen nieuwe markt aan te boren voor het object als bedrijfsonroerend goed.

Winkels beneden, woningen erboven
De nieuwe eigenaren gaan woningen maken op de etages, en winkels op de begane grond. De gevel van V&D blijft ongewijzigd. Voor woningen op de eerste etage zitten de ramen op de goede hoogte, maar op de bovenste verdieping zitten ze te hoog. Dat wordt opgelost door daar achter de huidige façade een tweede muur te zetten. Tussen buiten- en binnenmuur ontstaat dan een galerij met toegangen tot de appartementen met lichtinval van bovenaf.

De nieuwe eigenaren hebben de gemeente Alkmaar voorgesteld om de kelder te verbouwen tot openbare fietsenstalling, met een ingang vanuit de Ridderstraat. Het idee is dat de gemeente die gaat huren voor publiek gebruik.

Duidelijke toekomst
Met de verkoop aan de nieuwe eigenaren bestaat de hoop dat er nu gewerkt kan worden aan een duidelijke toekomst voor het rijksmonument. Sinds het faillissement van de oorspronkelijke gebruiker sinds 1927 wilde het maar niet vlotten met een gezonde invulling.

Tijdelijke huurders van het voormalig V&D-complex aan de Laat waren in 2016 Stadslab, Karavaan en het Nieuwe Warenhuis. Zij verlieten in september 2016 het pand en verhuisden naar de leegstaande Ringersfabriek. Er was een nieuwe partij gevonden die het weer als warenhuis in gebruik wilde nemen.

De warenhuisketen Topshelf opende diens Alkmaarse vestiging op 14 april 2017 in het rijksmonument. Topshelf was een warenhuisketen voor ‘Sport, Fashion & Outdoor’. De formule bleek niet levensvatbaar. In februari 2018 ging de Alkmaarse Topshelf als laatste vestiging in Nederland alweer dicht.

Architectenbureau BFAS maakte daarna bekend dat het de opdracht had gekregen voor de revitalisatie. Het oudste deel van het warenhuis uit 1925 zou worden vernieuwd. Daarnaast moest de uit 1969 daterende uitbreiding grondig worden verbouwd ‘om aan de hedendaagse retail-eisen te kunnen voldoen’.

Er werd nauw samengewerkt met de opdrachtgever en Bouwadviesbureau Strackee. De eigenaar meldde in 2018 dat er veel belangstelling was vanuit de detailhandel om het pand of een deel ervan te huren. Volgens de gemeente was de modeketen Zara een voorname kandidaat-huurder. In de loop van 2018 moest duidelijk worden wie de nieuwe huurders worden van het V&D-pand. Nieuws kwam er echter niet.

In plaats daarvan keerde eind 2018 co-working hotspot het Nieuwe Warenhuis weer terug als tijdelijke huurder, maar nu op de tweede verdieping. De benedenverdieping werd tot medio 2019 deels gebruikt voor tijdelijke pop-up-store-concepten, zoals van de ANWB. Dat vertrok in 2019. Daarna hield ook het Nieuwe Warenhuis het in de zomer van 2020 voor gezien, omdat er te lang onzekerheid bleef bestaan hoe lang dit concept in het pand kon blijven.

Liefst retailfunctie
De bedoeling was steeds dat het grootste deel van het warenhuis opnieuw als winkelruimte in gebruik zou worden genomen, maar niet door een enkele partij. Er werden ook andere scenario’s onderzocht, waarbij bijvoorbeeld een deel van het complex een woonfunctie zou krijgen.

Gesprekken met verschillende bedrijven om gezamenlijk de 13.000 vierkante meters nieuw leven in te blazen, leverden geen enkel huurcontract op. Enkele partijen haakten weer af, waardoor nieuwe vertraging ontstond.

Voorstellen naar monumentencommissie
In maart 2019 kregen voorstellen van BFAS+ een positief advies van de Welstands- en Monumentencommissie van de gemeente Alkmaar.

De belangrijkste ingreep was toen dat de nu massieve luifel uit de jaren zeventig zou worden vervangen door een lichte, transparante versie die qua opzet teruggrijpt op de originele glazen luifel.

De monumentale bakstenen gevel vanaf de eerste verdieping zou ongewijzigd blijven. De winkelpuien moesten vrijwel in zijn geheel vernieuwd.

Van een verbouwing kwam het echter nooit.

Groeiende Alkmaarse portefeuille
In februari 2019 werd het deel tussen het Vijvertje en de Oudegracht verkocht aan de Bloemendaalse vastgoedondernemers Eichholtz en Ludwig. Eichholtz en Ludwig werken vaak samen bij herontwikkeling van vastgoed, bijvoorbeeld bij het Brinkmanncomplex aan de Grote Markt in Haarlem. De laatste jaren breiden zij hun vastgoedportefeuille in Alkmaar gestaag uit.

In maart 2017 hadden zij het oude onderkomen gekocht van poppodium Atlantis aan de Breedstraat. Dat kreeg een herbestemming tot appartementencomplex met 24 appartementen.

In april 2017 kwam het oude theater van Provadja aan het Verdronkenoord in handen van Ludwig Vastgoed. Dat wordt inmiddels verbouwd tot 13 zelfstandige luxe appartementen.

In juli 2020 kwam een kantoorpand aan de Kennemerstraatweg 21 op hun naam te staan. Dezelfde dag nog dienden ze een aanvraag in om het kantoorpand te verbouwen tot 33 appartementen.

Serieuze speler
Samen met de panden van de oude V&D mag inmiddels van een serieuze speler in Alkmaar worden gesproken. Volgens de eigen website richten de Bloemendaalse ondernemers zich samen op transformatie en herontwikkeling van bestaande panden, om de (huur)appartementen zelf te exploiteren.

Rijksmonument
Het is een rijksmonument. Het warenhuis is van algemeen belang vanwege de architectuur-, cultuurhistorische en typologische waarde als representatief en karakteristiek voorbeeld van een warenhuis uit het interbellum in Late Amsterdamse Schoolstijl met Art Deco-detaillering. Het pand heeft situationele waarde vanwege de beeldbepalende ligging in de binnenstad van Alkmaar.

Bestemmingsplan
Volgens het bestemmingsplan Binnenstad Zuid en Oost uit 2012 is de plaatselijke bestemming ‘Centrum’.

De voor ‘Centrum’ aangewezen gronden zijn bestemd voor:

• detailhandel, consumentverzorgende dienstverlening in de eerste bouwlaag, met inbegrip van bijbehorende magazijnen, bergingen en andere nevenruimten;
• woningen met inbegrip van ruimten ten behoeve van de uitoefening van aan huis verbonden beroeps- of bedrijfsactiviteit, bergingen en andere nevenruimten in de tweede en hoger gelegen bouwlagen;
• wat betreft de onbebouwd blijvende delen voor tuinen, erven, verblijfsgebied en groenvoorzieningen;

alsmede voor:

• horecabedrijf categorie 3 (restaurant, lunchroom) in de eerste bouwlaag, ter plaatse van de aanduiding “horeca van categorie 3”;
• horecabedrijf categorie 4 (snackbar, cafetaria, ijssalon, shoarmazaak) in de eerste bouwlaag, ter plaatse van de aanduiding “horeca van categorie 4”;
• detailhandel en consumentverzorgende dienstverlening in de tweede en hoger gelegen bouwlagen ter plaatse van de aanduiding “specifieke vorm van gemengd – verdieping”.

Na een aanvraag is in 2019 ook een omgevingsvergunning verleend om de gehele tweede verdieping tevens te gebruiken als kantoor.