Kerk, Oostgraftdijk 45

Het betreft een zaalkerk uit 1840 met gepleisterde voorgevel en een recht afgesloten koor met houten toren. Bovenin de koorwand staat het jaartal 1840. Deze nieuwbouw verving een oudere kerk uit 1647.

In Oost-Graftdijk werd in 1641 een school gebouwd die tevens dienst kon doen als kerkje. Op 1 Augustus 1644 zenden de schepenen en vroedschappen van Graftdijk een verzoek aan de Heren Staten van Holland en West-Friesland om Graft en Graftdijk kerkelijk te scheiden, omdat de afstand tussen de twee dorpen aanmerkelijk was en dit, vooral in de winter, veel ongemak gaf.

Tevens waren de inwoners van Graftdijk (Oost en West) van mening dat ze met honderd belijdende leden zeker recht hadden op een eigen predikant. Dit wordt toegestaan en zo scheidt Graftdijk (Oost en West) zich af van Graft en het Noordeinde. In 1649 werd de gemeente Graftdijk gesplitst in Oost- en West-Graftdijk.

Als ze in 1807 beiden niet meer in staat zijn een eigen predikant te onderhouden wordt er besloten om toch maar weer met elkaar te gaan samen werken in combinatie-verband.

De beide gemeenten worden in 1955 opgenomen in de combinatie met Graft, De Rijp, Grootschermer, Driehuizen en Schermerhorn. Binnen deze combinatie wordt besloten om de twee gemeenten samen te voegen tot een Nederlands Hervormde Gemeente Oost- en West-Graftdijk.

Niet meer voor kerkdiensten
Sinds eind 2010 is voormalige Hervormde kerk in Oost-Graftdijk niet meer voor kerkdiensten in gebruik. De kerkelijke gemeente met 150 actieve leden kon het financiële onderhoud van twee kerkgebouwen niet meer opbrengen. De kerk in West-Graftdijk is in gebruik gebleven voor erediensten en cultureel-religieuze manifestaties.

De kerk werd in 2010 verkocht door de Protestantse Gemeente aan kunstschilder N. van der Hoff. Deze gebruikte de kerk als atelier en soms werd deze opengesteld voor culturele activiteiten zoals concerten. De kerk is in 2016 doorverkocht. Inmiddels is het verbouwd tot woning, waarvoor in september 2017 een omgevingsvergunning werd verleend.

Bestemmingsplan
Het bestemmingsplan uit 2012 kent de kerk de bestemming ‘maatschappelijk’ toe. De voor ‘Maatschappelijk’ aangewezen gronden zijn in Oost-Graftdijk bestemd voor:

1. maatschappelijke voorzieningen, met dien verstande dat ter plaatse van het Noordeinde 18 in Noordeinde, Graftdijkplein 3 in West-Graftdijk en Dorpsstraat 41-43 te Markenbinnen tevens ondergeschikte dienstverlening, ondergeschikte detailhandel en ondergeschikte horeca-activiteiten zijn toegestaan;

2. begraafplaats, uitsluitend op de gronden ter plaatse van de aanduiding “begraafplaats”,

met de daarbij behorende sport- en speelvoorzieningen, groenvoorzieningen, openbare nutsvoorzieningen en voorzieningen ten behoeve van de waterhuishouding, verkeers- en verblijfsvoorzieningen, waterlopen en -partijen.

Het is een rijksmonument.