‘Geen zorg van ziekenhuis voor cultureel erfgoed’
ALKMAAR, 25 september 2016 – Wat de Noordwest Ziekenhuisgroep (NWZ) vraagt van de gemeente om in de Alkmaarderhout te kunnen blijven, lijkt op winstbejag en is niet de beste oplossing voor het oudste stadspark van Nederland, de rijksmonumenten van het ziekenhuis en de stad.
Dat stelt de Alkmaarse erfgoedstichting Adapt in een reactie die de raadscommissie Ruimte donderdag 29 september te horen kreeg.
Dinsdagavond 20 september heeft het NWZ haar toekomstvisie gedeeld met de raadsleden tijdens een besloten informatiebijeenkomst. De plek in de Alkmaarderhout moet geschikt worden door nieuwbouw tot 29 meter hoog. Maximaal 8000 m2 van park Westerhout, door het rijk in 2011 aangewezen als beschermd stadsgezicht, wordt gekapt om de bouw mogelijk te maken.
Dit wordt goed gemaakt met nieuw snippergroen verspreid over het ziekenhuisterrein.
Op het ziekenhuisterrein staan twee rijksmonumenten: de Cadettenschool uit 1893 aan de Wilhelminalaan en Huize Westerlicht uit 1932 aan de Prinses Julianalaan.
De ziekenhuisdirectie wil ruime gebruiksfuncties voor deze monumenten in het bestemmingsplan vastgelegd hebben.
Bij Westerlicht ziet men alleen enige monumentale kwaliteit aan de voorkant. Achter de voorgevel wil NWZ de slopershamer hanteren. Plafondhoogtes zijn door de huidige comforteisen met ventilatiekanalen, bekabeling etc. niet meer van deze tijd, aldus het ziekenhuis, net zomin als de indeling met kleine kamertjes.
Ook de achtervleugel uit 1934 kan beter verdwijnen. Daarom kreeg de voorkant in 2014 nog wel een onderhoudsbeurt maar wordt sinds 2004 aan de verpaupering van zij- en achterkanten niets meer gedaan.
De rigoureuze ingreep is volgens NWZ nodig om het pand toekomstbestendig te maken, met nieuwe kap, indeling, hogere verdiepingen en een nieuwe achtergevel. Dan zou het ziekenhuis het kunnen gebruiken voor functies die niet met directe zorg hebben te maken. Achter Westerlicht komt de nieuwbouw van het ziekenhuis tot 29 meter hoog, maar over de afstand hiervan tot Westerlicht kan nog niets gezegd worden.
Westerlicht en de Cadettenschool moeten wel vrijstaande gebouwen blijven die in de toekomst los verkocht moeten kunnen worden als de ontwikkelingen daarom vragen, zo stelt het ziekenhuis.
Veel te voorbarig vindt Adapt de conclusies dat Westerlicht onbruikbaar is. Ruime mogelijkheden in het nieuwe bestemmingsplan en een slopershamer die Westerlicht voor vrijwel alle mogelijke functies geschikt maakt, verhogen in één klap de verkoopwaarde van Westerlicht en de grond er omheen met vele miljoenen. Adapt gelooft niet dat het ziekenhuis zelf Westerlicht in gebruik wil nemen. Er wordt voorgesorteerd op de verkoop van Cadettenschool en Westerlicht, die op deze manier het meeste kunnen opbrengen.
Het winstbejag gaat ten koste van een waardevol rijksmonument. Dat cultureel erfgoed behoort een eigenaar zoveel mogelijk in de staat zoals onze grootouders dat hebben gebouwd, door te geven aan volgende generaties, aldus Adapt.
Het NWZ moet voor Westerlicht nu eerst serieus de mogelijkheden onderzoeken die dichter liggen bij de vorige functie, namelijk: wonen. Dat vergt de minste aanpassingen van het huidige pand, aldus Adapt. Dat is nog nooit onderzocht. Jarenlang probeerde Adapt een constructief gesprek aan te gaan met de ziekenhuisdirectie over een duurzame benutting van Huize Westerlicht. Deze hield steeds de boot af.
Adapt vindt dat het NWZ het gebrek aan vertrouwen daarmee aan zichzelf te wijten heeft. Zolang het ziekenhuis Westerlicht in bezit heeft, heeft het geen vertrouwensrelatie opgebouwd met de omgeving. De ziekenhuisdirectie ontpopte zich als een liefdeloze eigenaar die Westerlicht liet verloederen en slechts interesse had in de tuin als parkeerplaats. Niet bereid om het gebouw op een goede en zinvolle wijze te beheren en onwillig om kansrijke herbestemmingen serieus te onderzoeken, aldus de erfgoedstichting.
Met het raadsvoorstel, waarin de gemeenteraad om een vrijbrief wordt gevraagd om uiterst soepel tegemoet te komen aan alle wensen van het NWZ, is het gemeentebestuur in de ogen van Adapt veel te goedgelovig. Dat dreigt de Alkmaarderhout zwaar aan te tasten, niet in het minst rijksmonument Westerlicht. Een aantasting waarvan de noodzaak absoluut niet vaststaat.
Adapt pleit voor meer tijd voor een serieus participatietraject geleid door het NWZ met wijkverenigingen, ANIMO, Historische Vereniging Alkmaar en Adapt. Het vertrouwen in het NWZ is nu onvoldoende om gerust te zijn over de goede afloop op allerlei vlak. Het besluitvormingsproces gaat plotseling veel te snel om voor ‘zorgvuldig’ te kunnen doorgaan.
