Schijnwerper op veiligheid machinisten en bezoekers in dieselgemaal

ALKMAAR, 10 januari 2021 – De eerste fase van het project rond de veiligheid bij het Dieselgemaal Alkmaar is in november 2020 afgerond. Deze fase startte op 24 maart 2020 na de toekenning van een financiële bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds en werd afgesloten op donderdag 19 november met de terugkeer van de gereviseerde koelwaterpomp en vacuümpomp.

Museale functie voor dieselgemaal
Het dieselgemaal uit 1913 staat aan de Cort van der Lindenkade in Alkmaar en vervult sinds 1990 slechts een museale functie. Het dieselgemaal hield tussen 1913 en 1988 het waterpeil op orde van de polder “Het Overdie en Achtermeer”. Sinds 1994 hebben het gebouw, de dieselmotor en de pompen de status van Provinciaal Monument.

Adapt geeft momenteel namens de eigenaar invulling aan de zorgplicht jegens de vrijwilligers inzake veiligheid, gezondheid, welzijn en milieu. Het gemaal was nooit geschikt gemaakt voor de museale functie. De arbeidsomstandigheden van de vrijwilligers hadden geen aandacht gekregen.

Ambitie van veiligheidsproject
Onze erfgoedstichting voert in een aantal fases dit veiligheidsproject uit om de acht vrijwilligers in staat te stellen om:

• kennis en vaardigheden op peil te brengen om veilig te kunnen werken met het dieselgemaal en veilig bezoekers te kunnen ontvangen in het gemaal op museumdagen
• fysieke aanpassingen en veiligheidsmaatregelen te plegen in en rond het dieselgemaal die grotendeels wettelijk zijn voorgeschreven of in het belang van de veiligheid, gezondheid of conservering bijzonder raadzaam worden geacht
• hiermee te voldoen aan alle eisen die de verzekeringsmaatschappij stelt aan dekking tegen letselschade vanuit vrijwilligers-, aansprakelijkheids- en ongevallenverzekeringen
• hiermee te voldoen aan de voorwaarden die de eigenaar heeft gesteld om weer akkoord te gaan met inbedrijfstelling van het gemaal en openstelling voor het publiek
• zodoende hierna maandelijks voortaan weer het gemaal open te kunnen stellen voor publiek,
• hiervoor de nodige publiciteit te verzorgen met een nieuwe website en social-mediakanalen zoals Facebook en Instagram.

Tijdens pandemie geen openstelling
Hoewel het doel van het project is om een veilige inbedrijfstelling en openstelling van het museale dieselgemaal voor het publiek te realiseren, is de laatste openstelling voorlopig zaterdag 7 maart 2020 geweest in verband met de uitbraak van de coronapandemie en het feit dat de meeste vrijwillige machinisten tot de risicogroep behoren.

De eerstvolgende openstelling voor het publiek is op zijn vroegst in de loop van 2021. De volgorde in aanpak van de veiligheidsmaatregelen en de voorgenomen PR-activiteiten is daardoor veranderd.

Wijzigingen in de volgorde
De onveiligste situaties vanuit oogpunt van gezondheid, milieu en arbeidsomstandigheden zijn de afgelopen maanden als eerste aangepakt. Ook maatregelen die langdurige buitenbedrijfstelling vergden, zijn in de planning naar voren getrokken.

Gefaseerde aanpak vanaf 2020
We verdeelden het project uiteindelijk in drie fases:

• 1e fase maart 2020 – november 2020

Prioriteiten veiligheid, gezondheid, welzijn en milieu (VGWM)

• 2e fase januari 2021 – mei 2021

Verbetering communicatie en organisatie, deskundigheidsbevordering en persoonlijke bescherming, overige VGWM

• 3e fase juni 2021 – maart 2022

Aanvullende maatregelen VGWM

Prioriteiten in de eerste fase
De volgende zaken zijn in de 1e fase aangepakt:

• Onderhoud en herkeuring van de hogedrukcilinders om explosiegevaar uit te sluiten
• Aanpassingen aan de dieseltanks om te voldoen aan het Activiteitenbesluit Milieubeheer
• Inspectie en onderhoud aan de centrifugaalpomp, vacuümpomp en koelwaterpomp
• Vervanging van de stoppenkast uit 1926 door een moderne vloeistofdichte groepenkast
• Sloop van een schuurtje met asbesthoudende dakplaten
• Vernieuwing van het plateau van het vuilrooster wegens houtrot
• Opleiding en veiligheidstraining voor de nieuwe machinisten
• Schriftelijk vastleggen van protocollen en werkinstructies voor machinisten
• Bijhouden van een logboek

Maatregelen in voorjaar 2021
Tijdens de 2e fase worden in het voorjaar van 2021 de volgende zaken aangepakt:

• Het verstrekken van persoonlijke beschermingsmiddelen
• Het actualiseren van brandblusmiddelen, EHBO-voorzieningen en oogspoelmiddelen
• Het aanbieden van cursussen en opleidingen voor veiligheid, welzijn en hygiëne
• Vloerreiniging en antislipcoating
• Afkoppeling van de aardgasaansluiting
• Update van de risico-inventarisatie & evaluatie (RI&E)
• Vaststellen van de documentatiemap Veilig Werken
• Aanbieden van (tijdelijke) sanitaire voorzieningen en kleedruimte
• Onderzoek naar mogelijke bodemverontreiniging met minerale oliën

Fondsenwerving voor 3e fase
De fondsenwerving voor de 3e fase van het veiligheidsproject is nog gaande. Vanaf juni 2021 zouden wij de volgende aanvullende maatregelen willen treffen:

• Machineafscherming
• Veiligheidskappen voor de aandrijfriemen van de vacuümpomp en koelwaterpomp
• Een (wettelijk verplichte) lekbak onder de inpandige olieopslag
• Verlegging van het leidingwerk van de zuigpomp naar de nieuwe dieselopslag
• Verbetering van de luchtkwaliteit en de ventilatie
• Vervanging van de luchtverwarming door infraroodverwarming