Hulp Adapt voor Starnmeer bij dijkversterking

ALKMAAR, 29 mei 2018 – Erfgoedstichting Adapt gaat bewoners van de Starnmeer bijstaan bij hun aanstaande inzet voor behoud van cultuurhistorie bij de voorgenomen kadeverbetering van de Starnmeer. De Starnmeer is voormalig inundatiegebied van de Stelling van Amsterdam en staat daarom op de UNESCO werelderfgoedlijst.

De bewoners kunnen de komende tijd in hun contacten met Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier gebruikmaken van kennis, ervaring, middelen en mogelijkheden van Adapt.

Lompe aanpak boezemkade Schermer
Adapt heeft in 2016 en 2017 de Schermer Molens Stichting gesteund bij hun inzet voor een dijkversterking die cultuurhistorisch verantwoord was. Dat leidde tot een Schermer Alliantie van zeven erfgoedorganisaties die tegenwicht boden aan de lompe manier waarop het hoogheemraadschap de kadeverbetering wilde uitvoeren.

Projectplan voorbarig vastgesteld
Na lang dralen en met enige tegenzin stemde het hoogheemraadschap uiteindelijk in met een beter cultuurhistorisch onderzoek door onafhankelijk bureau Feddes Olthof. Reeds voordat het onderzoek was afgerond, stelde het hoogheemraadschap al het uiteindelijke projectplan vast.

De erfgoedorganisaties gingen daarna niet in beroep bij de Raad van State vanwege het perspectief op verbeteringen dat het lopende onderzoek gaf. Ook hoopte de Schermer Alliantie in goed overleg meer te bereiken. Dat bleek te optimistisch.

Aanbevelingen cultuurhistorische dijkversterking
Van het onafhankelijke bureau kwamen in juli 2017 dertien nieuwe aanbevelingen voor een betere dijkversterking die cultuurhistorisch meer verantwoord was. Daarvan heeft het hoogheemraadschap er 10 alsnog overgenomen omdat de meerkosten beperkt waren en het geen invloed had op de veiligheid.

Het hoogheemraadschap legde drie aanbevelingen naast zich neer, die betrekking hadden op

• de kap van bomen bij boerenerven langs de Schermerringdijk
• Het aanpassen van het dijkprofiel en het doorzetten van de slootverplaatsing op een bepaald deel van de Schermerringdijk, en
• een paalconstructie om de steilheid van de dijken te behouden en verlegging van sloten te voorkomen, vooral aan de noordkant van de Schermer

Hiertegen bleek geen succesvol juridisch verweer meer mogelijk. Met dit besluit ging het hoogheemraadschap ook in tegen de adviezen van prof. dr. Han Vrijling, emeritus hoogleraar waterbouwkundige constructies en probabilistisch ontwerpen aan de TU Delft, die door de Schermer Alliantie naar voren was geschoven.

Eeuwenoude dijk bewijst sterkte
Hij steunt de erfgoedorganisaties in de opvatting dat niet alle aanpassingen nodig zijn. Zo is de kap van klassieke poortwachters, de historische bomen bij de entree van stolpenerven aan de voet van de dijk, voor de veiligheid in zijn ogen onnodig. Daarnaast gelden in eeuwenoude dijken ook principes van “bewezen sterkte” waardoor volstaan had kunnen worden met minder versterking.

Zijn adviezen zijn door het hoogheemraadschap terzijde geschoven.

Bewoners hebben slechte ervaringen
De slechte ervaringen met het hoogheemraadschap van bewoners langs de IJsselmeerdijk, de oude Zuyderzeedijk van Hoorn tot Durgerdam en de Noorder IJ- en Zeedijken (samen de Markermeerdijken), verenigd in de Stichting Zuyderzeedijk, zijn herkenbaar voor de erfgoedorganisaties verenigd in de Schermer Alliantie.

Gebrek aan openheid en transparantie, een marginale invloed voor de omwonenden en belangengroepen op de plannen voor dijkversterking en de dubieuze houding van bestuurders van het hoogheemraadschap geven het vertrouwen geen impuls.

Geen schapen meer
Bovendien blijft het hoogheemraadschap zichzelf geregeld tegenspreken. De toezegging aan de Schermer Alliantie dat de grazende schapen op de dijken mochten terugkeren zodat in ieder geval het pokdalige uiterlijk van de Noordschermerdijk snel zou worden hersteld, is volgens de schapenhouder alweer herroepen. Verder lijkt sprake van willekeur bij de kap van bomen, de klassieke poortwachters op boerenerven aan de voet van de dijk.

Zorgen over Stelling van Amsterdam
Bij de voorgenomen dijkversterking van de Starnmeer heeft Adapt omwonenden aangeraden op hun hoede te zijn. Voor dijkversterking zijn er diverse technische en innovatieve oplossingen. Maar de ervaring van Adapt is dat het hoogheemraadschap theorie zwaarder laat wegen dan (eeuwenlang bewezen sterkte uit) de praktijk en steevast kiest voor de goedkoopste variant, ook al is het resultaat niet fraai, een aantasting van de Stelling van Amsterdam (UNESCO werelderfgoed) of een verminking van het landschap.

Niet uitgenodigd voor officiële start
Adapt en de vijf andere erfgoedorganisaties van de Schermer Alliantie betreuren het dat zij op 30 mei niet waren uitgenodigd bij de officiële start van de dijkversterking van de Schermer. Dit terwijl de vrijwilligers van de erfgoedorganisaties samen honderden uren hebben besteed aan de inspraak en participatie voor een cultuurhistorisch verantwoorde dijkversterking.